Το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά συνεστήθη την 1^η Δεκεμβρίου 1959, με την υπ’ αριθμόν 8959 πράξη του Συμβολαιογράφου Αθηνών Αγγέλου Γεωργίου. Αυτή προκάλεσε το Βασιλικό Διάταγμα 842 της 1ης Δεκεμβρίου 1960, που δημοσιεύθηκε στο φύλλο 205 της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, στις 28 Δεκεμβρίου 1960 [2]. Εμπνευστές για τη σύσταση του Ιδρύματος ήσαν οι Γιώργος Κατσίμπαλης, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ανδρέας Καραντώνης, Δημήτρης Συναδινός και από την πλευρά των κληρονόμων οι Χρήστος Ξανθόπουλος - Παλαμάς, Γεώργιος Συριώτης και Αχιλλέας Βάλβης-Λασκαρίδης.
Συγκεκριμένα, με την ευκαιρία της 100^ής επετείου της γεννήσεως του Παλαμά, οι κληρονόμοι του αποφά­σισαν ομόφωνα να εκχωρήσουν, με ανιδιοτελή τρόπο ό,τι τους ανήκε από τον μεγάλο προγονό τους: όσα χειρόγραφα του ποιητή είχαν στην κατοχή τους, τα βιβλία της προσωπικής βιβλιοθήκης του και ορισμένα αντικείμενα του σπιτιού του. Ταυτόχρονα εκχώρησαν και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στα έργα του ποιητή.